ipsc

# Introductie Glaucoom is wereldwijd een belangrijke oorzaak van onomkeerbare blindheid, omdat de **retinale ganglioncellen (RGC's)** die het oog met de hersenen verbinden, afsterven en niet kunnen regenereren ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4356355/#:~:text=Glaucoma%2C%20the%20worldwide%20leading%20cause,an%20unlimited%20source%20of%20cells)). Zonder RGC's kunnen visuele signalen van het netvlies hersencentra (zoals de laterale geniculate nucleus en superieure colliculus) niet bereiken, waardoor het gezichtsvermogen verloren gaat. Huidige glaucoombehandelingen (bijv. verlaging van de intraoculaire druk) kunnen overlevende RGC's beschermen, maar kunnen reeds verloren gegane cellen **niet herstellen** ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7211134/#:~:text=Restoration%20of%20vision%20in%20patients,regeneration%20continue%20to%20be%20refined)) ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11642712/#:~:text=Glaucoma%20is%20a%20leading%20cause,the%20central%20nervous%20system%20is)). Stamceltherapie heeft als doel verloren RGC's te vervangen door menselijke pluripotente stamcellen (ofwel embryonale stamcellen, ESC's, of geïnduceerde pluripotente stamcellen, iPSC's) te differentiëren tot RGC's en deze in het oog te transplanteren ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4356355/#:~:text=Glaucoma%2C%20the%20worldwide%20leading%20cause,an%20unlimited%20source%20of%20cells)) ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7211134/#:~:text=Restoration%20of%20vision%20in%20patients,regeneration%20continue%20to%20be%20refined)). In principe zou dit een *onbeperkte bron* van retinale neuronen kunnen leveren ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4356355/#:~:text=difficulties%20in%20isolating%20and%20culturing,an%20unlimited%20source%20of%20cells)). Maar het realiseren van deze visie vereist het overwinnen van enorme uitdagingen: de nieuwe RGC's moeten overleven, axonen laten groeien via de uitgang van het oog (de lamina cribrosa) naar de oogzenuw, lange afstanden navigeren naar precieze hersendoelen, functionele synapsen vormen en gemyeliniseerd worden – dit alles in de remmende omgeving van het volwassen centrale zenuwstelsel. Dit artikel bespreekt de stand van zaken met betrekking tot het afleiden van RGC's uit menselijke stamcellen en het transplanteren ervan in diermodellen. Vervolgens bespreken we de kritieke belemmeringen voor succes – axongroei door de lamina cribrosa, geleiding naar thalamische en colliculaire doelen, synapsvorming en myelinisatie – evenals veiligheidskwesties (immunologische afstoting, tumorrisico) en toedieningsmethoden (intravitreale versus subretinale injectie). Tot slot geven we een realistisch vooruitzicht voor wanneer “first-in-human” trials voor glaucoom haalbaar zouden kunnen zijn en welke uitkomstmaten ze zouden vereisen. Overal streven we naar duidelijkheid: sleuteltermen wor

Stamcel-afgeleide RGC-transplantatie: Van Petrischaal naar Optische Tractus

Klaar om je zicht te controleren?