immunojenisite

# Giriş Optik sinir yaralanması veya glokomdan kaynaklanan görme kaybı, retinal ganglion hücrelerinin (RGC'ler) aksonlarını yeniden büyütememesinden kaynaklanır. Yetişkin memelilerde, RGC'lerin **intrinsik büyüme** programı normalde kapalıdır, bu nedenle hasarlı sinirler kendiliğinden iyileşmez ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=using%20a%20virus,Thus)). Son fare çalışmaları, gen terapisinin bu büyüme yollarını **yeniden etkinleştirebileceğini** göstermektedir. Örneğin, yetişkin RGC'lerde **PTEN** geninin (hücre büyümesini engelleyen bir fren) silinmesi, **mTOR** büyüme yolunu açar ve güçlü akson yenilenmesine yol açar ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=using%20a%20virus,Thus)). Bu makalede, PTEN/mTOR, KLF-ailesi genleri ve **Sox11**'in manipülasyonunun RGC akson yenilenmesini nasıl uyarabileceğini, bunun farelerde ne gibi başarılar sağladığını, güvenlik sorunlarını (kanser riski gibi), genlerin nasıl iletildiğini (AAV viral vektörler, intravitreal veya suprachoroidal enjeksiyon) ve akut yaralanma modellerinden kronik glokom tedavisine geçiş için atılması gereken adımları inceliyoruz. ## RGC'lerde İntrinsik Büyüme Yolları ### PTEN/mTOR Yolağı Normal koşullar altında, yetişkin RGC'ler mTOR yolunu büyük ölçüde **kapalı** tutar, bu da yeni akson büyütme yeteneklerini sınırlar ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=using%20a%20virus,Thus)). PTEN, mTOR'u inhibe eden bir gendir. Bilim insanları, yetişkin fare RGC'lerinde PTEN'in çıkarılmasının mTOR sinyalini **serbest bıraktığını** ve akson yenilenmesine izin verdiğini bulmuşlardır ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=using%20a%20virus,Thus)). Bir dönüm noktası niteliğindeki çalışmada, yetişkin farelerde PTEN'in koşullu gen nakavtı, *güçlü* optik sinir rejenerasyonuna yol açmıştır ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=using%20a%20virus,Thus)). Hayatta kalan RGC'lerin yaklaşık %8-10'u aksonlarını yaralanmadan 0.5 mm'den fazla uzatmış, bazı aksonlar 3 mm'yi aşmış ve hatta yaralanmadan 4 hafta sonra optik kiazmaya ulaşmıştır ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=Quantification%20showed%20that%20~45,At%204)). mTOR üzerindeki başka bir fren olan TSC1 geninin nakavt edilmesi de akson yenilenmesini sağlamıştır ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=using%20a%20virus,Thus)). PTEN'in silinmesi sadece yeniden büyümeyi teşvik etmekle kalmamış, aynı zamanda RGC sağkalımını da iyileştirmiştir (kontrollerde %20'ye karşılık yaklaşık %45 sağkalım) ([pmc.ncbi.nlm.nih.gov](https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2652400/#:~:text=Quantification%20showed%20that%20~45,At%204)). Ancak bir güvenlik endişesi vardır: PTEN bir **tümör baskılayıcıdır**. Uzun süreli PTEN kaybı, kontrolsüz hücre büyümesini teşvik edeb

Optik Sinir Rejenerasyonu için Gen Terapisi: PTEN/mTOR, KLF'ler ve Sox11'in Modülasyonu

Görüşünüzü kontrol etmeye hazır mısınız?