Άλφα-Λιποϊκό Οξύ στο Γλαύκωμα: Μια Νευροαγγειακή Αντιοξειδωτική Στρατηγική

Το γλαύκωμα είναι μια προοδευτική οπτική νευροπάθεια στην οποία η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, η αγγειακή ανεπάρκεια και το οξειδωτικό στρες συμβάλλουν στην καταστροφή των γαγγλιακών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς (RGC) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (www.sciencedirect.com). Στο γλαύκωμα, τα υπερβολικά δραστικά είδη οξυγόνου (ROS) και οι μειωμένες αντιοξειδωτικές άμυνες οδηγούν σε οξείδωση του DNA, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων στον αμφιβληστροειδή και στο οπτικό νεύρο (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Η ενίσχυση του αντιοξειδωτικού συστήματος είναι επομένως μεγάλο ενδιαφέρον. Το Άλφα-λιποϊκό οξύ (ALA) είναι ένα ισχυρό, φυσικώς απαντώμενο αντιοξειδωτικό που μπορεί να ρυθμίσει την ισορροπία redox και να υποστηρίξει τη νευροαγγειακή υγεία. Έχει κερδίσει την προσοχή για τις επιδράσεις του σε νευροεκφυλιστικές και αγγειακές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της διαβητικής νευροπάθειας και των διαταραχών που σχετίζονται με την ηλικία (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Εδώ ανασκοπούμε στοιχεία που δείχνουν ότι το ALA μπορεί να μειώσει το οξειδωτικό στρες, να βελτιώσει την ενδοθηλιακή λειτουργία και να προστατεύσει τη δομή του οπτικού νεύρου, αντλώντας από ζωικά μοντέλα γλαυκώματος, ανθρώπινα δεδομένα και γνώσεις από την έρευνα για τον διαβήτη και τη γήρανση.

Μηχανισμοί του Άλφα-Λιποϊκού Οξέος ως Αντιοξειδωτικού

Το άλφα-λιποϊκό οξύ (ALA), γνωστό και ως θειοκτικό οξύ, είναι ένα λιπαρό οξύ βραχείας αλυσίδας που περιέχει θείο και συντίθεται στα μιτοχόνδρια. Στην αναχθείσα του μορφή (διυδρολιποϊκό οξύ), απομακρύνει τα ROS και τα δραστικά είδη αζώτου, επιδιορθώνει οξειδωμένα λιπίδια και πρωτεΐνες, και αναγεννά ενδογενή αντιοξειδωτικά όπως η γλουταθειόνη και οι βιταμίνες C/E (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Το ALA είναι μοναδικό στο ότι είναι τόσο λιποδιαλυτό όσο και υδατοδιαλυτό, επιτρέποντάς του να διανέμεται ευρέως σε ιστούς και κυτταρικά διαμερίσματα. Επίσης λειτουργεί ως συμπαράγοντας στον μιτοχονδριακό μεταβολισμό ενέργειας, υποστηρίζοντας την παραγωγή ATP σε κύτταρα υψηλής ζήτησης όπως οι νευρώνες. Μαζί, αυτές οι ιδιότητες υποδηλώνουν ότι το ALA μπορεί να ενισχύσει τις αντιοξειδωτικές άμυνες του γηράσκοντος αμφιβληστροειδούς και να μετριάσει τη γλαυκωματική οξειδωτική βλάβη (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov).

Ειδικότερα, το ALA αλληλεπιδρά με βασικές οδούς γήρανσης. Μια κλασική μελέτη έδειξε ότι η ηλικιακή μείωση του αντιοξειδωτικού ρυθμιστή Nrf2 και της σύνθεσης γλουταθειόνης στο ήπαρ αρουραίων αντιστράφηκε με τη χορήγηση ALA (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Το ALA αύξησε τον πυρηνικό Nrf2 και την έκφραση των ενζύμων σύνθεσης γλουταθειόνης σε ηλικιωμένα ζώα, αποκαθιστώντας την ισορροπία redox (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Γενικότερα, τα επίπεδα ALA μειώνονται με την ηλικία, και η συμπληρωματική χορήγηση έχει δείξει οφέλη σε μοντέλα διαταραχών που σχετίζονται με την ηλικία (π.χ. νόσοι του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Έτσι, το ALA μπορεί να αντισταθμίσει τις οξειδωτικές παθολογίες που είναι κοινές στη γήρανση και στο γλαύκωμα.

Νευροπροστασία και Γαγγλιακά Κύτταρα του Αμφιβληστροειδούς

Ζωικά μοντέλα γλαυκώματος και τραυματισμού του οπτικού νεύρου παρέχουν άμεσες αποδείξεις ότι το ALA υποστηρίζει την υγεία των RGC. Σε ποντίκια DBA/2J (ένα γενετικό μοντέλο γλαυκώματος), το διατροφικό ALA προστάτευσε σημαντικά έναντι της γλαυκωματικής απώλειας RGC. Ποντίκια στα οποία χορηγήθηκε ALA (είτε προληπτικά είτε μετά την έναρξη του γλαυκώματος) έδειξαν περισσότερα επιβιώσαντα RGC και διατηρημένη αξονική μεταφορά σε σχέση με τα μη επεξεργασμένα ζώα ελέγχου (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Οι δίαιτες με ALA επίσης ρύθμισαν προς τα πάνω την έκφραση αντιοξειδωτικών γονιδίων/πρωτεϊνών και μείωσαν τους αμφιβληστροειδικούς δείκτες υπεροξείδωσης λιπιδίων, νίτρωσης πρωτεϊνών και οξείδωσης DNA (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Εν ολίγοις, το ALA επιβράδυνε την εξέλιξη του γλαυκώματος σε ποντίκια ενισχύοντας τις αντιοξειδωτικές άμυνες και προστατεύοντας άμεσα τα RGC (pmc.ncbi.nlm.nih.gov).

Σε ένα μοντέλο σύνθλιψης του οπτικού νεύρου σε αρουραίους (μια οξεία βλάβη που μιμείται πτυχές του γλαυκώματος), η προφυλακτική ένεση ALA αύξησε την επιβίωση των RGC κατά 39% (έναντι ~28% όταν χορηγήθηκε μετά τον τραυματισμό) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Οι αρουραίοι που έλαβαν ALA είχαν σημαντικά υψηλότερους αριθμούς RGC και ρύθμιση προς τα πάνω νευροπροστατευτικών παραγόντων (υποδοχέας ερυθροποιητίνης και νευροτροφίνη-4/5) στον αμφιβληστροειδή (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη νευροπροστατευτική αποτελεσματικότητα του ALA για τον τραυματισμό του οπτικού νεύρου: προάγει την επιβίωση των RGC και μπορεί να ενεργοποιήσει ενδογενείς οδούς επιδιόρθωσης.

#### Συνέργεια με Άλλα Αντιοξειδωτικά

Το ALA δεν δρα μόνο του· συνεργάζεται με βιταμίνες και άλλα αντιοξειδωτικά. Μπορεί να αναγεννήσει την οξειδωμένη βιταμίνη C και τη γλουταθειόνη, ενισχύοντας το συνολικό αντιοξειδωτικό δίκτυο (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Σε πειραματικά περιβάλλοντα, η συγχορήγηση ALA με βιταμίνη E απέφερε μεγαλύτερες μειώσεις στους οξειδωτικούς δείκτες από ό,τι οποιοδήποτε από τα δύο μόνο του (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Ζωικές μελέτες που συνδύασαν ALA με βιταμίνες C και E (μαζί με θεραπεία ινσουλίνης) έδειξαν προστασία της ακεραιότητας των λιπιδίων του εγκεφάλου σε διαβητικά μοντέλα (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Ειδικά στο γλαύκωμα, μια δοκιμή 6 μηνών χορήγησε σε ασθενείς με γλαύκωμα ένα συμπλήρωμα που περιείχε R-ALA με βιταμίνες C/E, λουτεΐνη, ζεαξανθίνη, ψευδάργυρο, χαλκό και DHA (ένα ωμέγα-3 λιπαρό οξύ). Αυτό το σχήμα αύξησε σημαντικά τη συστηματική αντιοξειδωτική ικανότητα (υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική κατάσταση) και μείωσε τα λιπιδικά υπεροξείδια, σταθεροποιώντας τις παραμέτρους της οφθαλμικής υγείας σε ασθενείς με γλαύκωμα χωρίς δυσμενείς επιδράσεις (www.sciencedirect.com). Οι ασθενείς ανέφεραν βελτιωμένη λειτουργία δακρύων και λιγότερα συμπτώματα ξηροφθαλμίας, υποδηλώνοντας ότι το ALA + συν-αντιοξειδωτικά μπορούν να ωφελήσουν και την οφθαλμική επιφάνεια (www.sciencedirect.com) (www.sciencedirect.com).

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί επίσης να συμπληρώνουν το ALA. Αρκετές ομάδες σημειώνουν ότι οι ασθενείς με γλαύκωμα έχουν χαμηλότερα επίπεδα DHA στο πλάσμα, και η συμπληρωματική χορήγηση DHA μαζί με βιταμίνες βελτίωσε τους δείκτες οπτικού πεδίου (www.sciencedirect.com). Συνολικά, αυτά τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι στρατηγικές αντιοξειδωτικών πολλαπλών συστατικών — συνδυάζοντας ALA με βιταμίνες E/C ή ωμέγα-3 — θα μπορούσαν να ασκήσουν πρόσθετη προστασία για τον νευροαγγειακό αμφιβληστροειδή (www.sciencedirect.com) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov).

Ενδοθηλιακές και Αγγειακές Επιδράσεις

Η αγγειακή δυσρύθμιση και η κακή αιμάτωση του οπτικού νεύρου είναι σημαντικές στο γλαύκωμα. Οι αγγειοπροστατευτικές δράσεις του ALA μπορεί συνεπώς να υποστηρίξουν την υγεία του οπτικού νεύρου. Σε μοντέλα διαβητικής και μεταβολικής νόσου, το ALA αποκαθιστά την ενδοθηλιακή λειτουργία. Για παράδειγμα, ηλικιωμένοι διαβητικοί αρουραίοι που τρέφονταν με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά αναπτύσσουν ελλείψεις νιτρικού οξειδίου (ΝΟ) και ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, αλλά η θεραπεία με ALA «ανέστρεψε πλήρως» την αύξηση των δεικτών οξειδωτικής βλάβης (μαλονδιαλδεΰδη, νιτροτυροσίνη) και βελτίωσε την αγγειακή δυσλειτουργία και τη μικρολευκωματουρία (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Ο μηχανισμός περιλάμβανε την επανασύνδεση της ενδοθηλιακής συνθάσης του νιτρικού οξειδίου (eNOS) και την αύξηση της βιοδιαθεσιμότητας του ΝΟ (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Ομοίως, σε ποντίκια που υποβλήθηκαν σε χρόνια διαλείπουσα υποξία (ένα μοντέλο άπνοιας ύπνου και αγγειακού στρες), το διατροφικό ALA (0,2% w/w) ανέστρεψε την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και απέτρεψε την αποσύζευξη του eNOS (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Το ALA μείωσε το συστηματικό οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή σε αυτά τα ζώα, διατηρώντας τη σηματοδότηση του ΝΟ (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov).

Κατ' αναλογία, στο μάτι το ALA θα μπορούσε να βελτιώσει την οφθαλμική ροή αίματος και την υγεία των τριχοειδών. Πράγματι, η βελτιωμένη μικροκυκλοφορία είναι ένας προτεινόμενος μηχανισμός για το όφελος του ALA στη διαβητική νευροπάθεια (όπου τα μικρά νευρικά αγγεία είναι κατεστραμμένα) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Αυτές οι αγγειακές επιδράσεις μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρηση της παροχής θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου στο οπτικό νεύρο, επιβραδύνοντας περαιτέρω τη γλαυκωματική βλάβη. Αν και λείπουν άμεσες μελέτες για την οφθαλμική αιμάτωση στο γλαύκωμα, η γνωστή αγγειοδιασταλτική και αντιοξειδωτική συνέργεια του ALA υποδηλώνει έναν νευροαγγειακό προστατευτικό ρόλο σχετικό με το γλαύκωμα.

Ζωικά Μοντέλα έναντι Ανθρώπινων Δεδομένων

Τα ζωικά δεδομένα υποστηρίζουν έντονα τον νευροπροστατευτικό ρόλο του ALA σε συνθήκες παρόμοιες με το γλαύκωμα. Όπως σημειώθηκε, η χρόνια αντιοξειδωτική θεραπεία με ALA σε ποντίκια μοντέλου γλαυκώματος αύξησε την επιβίωση των RGC και μείωσε το οξειδωτικό στρες στον αμφιβληστροειδή (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Σε μοντέλα οξείας βλάβης, το ALA διατήρησε σημαντικά τους αριθμούς RGC μετά από σύνθλιψη του οπτικού νεύρου (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Αυτά τα δομικά αποτελέσματα υποδηλώνουν μια ικανότητα να επιβραδύνει την εξέλιξη της βλάβης σε κυτταρικό επίπεδο.

Στους ανθρώπους, τα στοιχεία είναι πολύ πιο περιορισμένα. Καμία μεγάλη τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή δεν έχει ελέγξει το ALA ειδικά για την εξέλιξη του οπτικού πεδίου του γλαυκώματος ή τη δομή του οπτικού νεύρου. Μια ανοικτή μελέτη χορήγησε σε ασθενείς με γλαύκωμα ένα συμπλήρωμα που περιείχε ALA (όπως παραπάνω) για 6 μήνες και βρήκε σταθερές οφθαλμικές μετρήσεις με βελτιωμένους δείκτες οξειδωτικού στρες (www.sciencedirect.com). Τα οπτικά πεδία δεν αναφέρθηκαν συγκεκριμένα, αλλά οι συγγραφείς σημείωσαν «σταθεροποίηση» των παραμέτρων του γλαυκώματος (www.sciencedirect.com). Ουσιαστικά, δεν υπήρξε επιδείνωση της νόσου σε 6 μήνες (ενάντια στις προσδοκίες σε προοδευτικό γλαύκωμα), και δεν σημειώθηκαν παρενέργειες (www.sciencedirect.com).

Μια άλλη σχετική ανθρώπινη δοκιμή μελέτησε την οξεία οπτική νευρίτιδα (σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση) με υψηλή δόση από του στόματος ALA (1200 mg ημερησίως για 6 εβδομάδες) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Σε αυτή την ελεγχόμενη δοκιμή, το ALA ήταν ασφαλές και καλώς ανεκτό, αλλά η μελέτη δεν είχε επαρκή ισχύ για να αποδείξει νευροπροστασία και δεν βρήκε σημαντική διαφορά στην λέπτυνση του στρώματος νευρικών ινών του αμφιβληστροειδούς (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Αξίζει να σημειωθεί ότι, ακόμη και με ALA, το RNFL του προσβεβλημένου ματιού λέπτυνε από ~108 μm σε ~79 μm σε διάστημα 24 εβδομάδων (συγκρίσιμο με το εικονικό φάρμακο) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov).

Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι το ALA μπορεί να αναγεννήσει οπτικά πεδία ή να αντιστρέψει τη βλάβη του οπτικού νεύρου σε ασθενείς με γλαύκωμα. Η μεγαλύτερη υποστήριξη για τη χρήση του βασίζεται στην αναλογία με άλλες νευροεκφυλιστικές καταστάσεις. Ωστόσο, η έλλειψη ανεπιθύμητων ενεργειών σε ανθρώπινες μελέτες (και η μακροχρόνια χρήση του σε μεταβολικές διαταραχές) είναι ενθαρρυντική (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (www.sciencedirect.com). Θα απαιτούνταν καλά σχεδιασμένες δοκιμές για το γλαύκωμα για να επιβεβαιωθεί οποιοδήποτε όφελος στην οπτική λειτουργία ή στη δομική διατήρηση σε ασθενείς.

Σχέση με τη Διαβητική Νευροπάθεια και τη Γήρανση

Το άλφα-λιποϊκό οξύ έχει μελετηθεί εκτενώς στη διαβητική αισθητικοκινητική νευροπάθεια, μια πάθηση που μοιράζεται το οξειδωτικό και μεταβολικό στρες με το γλαύκωμα. Πολλαπλές δοκιμές και μετα-αναλύσεις δείχνουν ότι το ALA (τυπικά 600–1200 mg/ημέρα) βελτιώνει τα νευροπαθητικά συμπτώματα και τη λειτουργία των νεύρων (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Για παράδειγμα, μια μεγάλη μετα-ανάλυση του από του στόματος ALA στη διαβητική νευροπάθεια ανέφερε σημαντικές μειώσεις στις βαθμολογίες πόνου και στα αισθητηριακά προβλήματα (εξαρτώμενες από τη δόση), πιθανώς μέσω της επιτάχυνσης της χρήσης της γλυκόζης και της βελτίωσης της μικροκυκλοφορίας (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Η ενδοφλέβια χορήγηση ALA (600–1200 mg) έχει επίσης επανειλημμένα αποδειχθεί ότι επιταχύνει την ανάκτηση της αγωγιμότητας των νεύρων (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τον ρόλο του ALA στην ενίσχυση της υγείας των νεύρων σε μεταβολική νόζα. Οι μηχανισμοί (μειωμένο οξειδωτικό στρες, βελτιωμένη ροή αίματος) είναι άμεσα ανάλογοι με αυτούς που απαιτούνται στο γλαύκωμα, οπότε η βιβλιογραφία για τη νευροπάθεια ενισχύει το ALA ως νευροπροστατευτικό παράγοντα.

Από την οπτική γωνία της γήρανσης, το ALA θεωρείται ένα γεροπροστατευτικό αντιοξειδωτικό. Όπως σημειώθηκε, το ενδοκυττάριο ALA μειώνεται με την ηλικία, αφήνοντας τα κύτταρα πιο ευάλωτα σε οξειδωτική βλάβη (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Η συμπληρωματική χορήγηση έχει προταθεί για την ανακούφιση της ηλικιακής έκπτωσης. Πράγματι, ενισχύοντας τον Nrf2 και αντιστρέφοντας την ηλικιακή απώλεια γλουταθειόνης, το ALA αντισταθμίζει ένα κλασικό χαρακτηριστικό της γήρανσης (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Η χρόνια θεραπεία με ALA σε μοντέλα ηλικιωμένων ζώων έχει επίσης συνδεθεί με βελτιωμένη γνωστική και αμφιβληστροειδική λειτουργία (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Αυτή η σύνδεση υποδηλώνει ότι σε ηλικιωμένους ασθενείς με γλαύκωμα, το ALA μπορεί να αντιμετωπίσει τόσο το ειδικό για την ασθένεια οξειδωτικό στρες όσο και τη γενικευμένη μείωση της αντιοξειδωτικής ικανότητας που έρχεται με τη γήρανση.

Θέματα Ασφάλειας και Δοσολογίας

Το άλφα-λιποϊκό οξύ είναι γενικά καλώς ανεκτό στις μελετηθείσες δόσεις. Από του στόματος δόσεις έως 1200 mg ημερησίως έχουν χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σε δοκιμές (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Για παράδειγμα, η μελέτη οπτικής νευρίτιδας χορήγησε 1200 mg/ημέρα για 6 εβδομάδες με καλή συμμόρφωση και χωρίς σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Ομοίως, η δοκιμή συμπληρώματος για το γλαύκωμα (που συνδύασε ALA με άλλα θρεπτικά συστατικά) δεν ανέφερε παρενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία για πάνω από 6 μήνες (www.sciencedirect.com). Συνηθισμένες ήπιες επιδράσεις του ALA μπορεί να περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές ή δερματικό εξάνθημα, αλλά αυτές είναι σπάνιες.

Ένα μοναδικό ζήτημα ασφάλειας είναι ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας. Ενισχύοντας την πρόσληψη γλυκόζης, το ALA μπορεί να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα. Πιο σπάνια, το ALA έχει συνδεθεί με το σύνδρομο αυτοάνοσης ινσουλίνης (IAS) σε ευαίσθητα άτομα. Το IAS είναι μια κατάσταση όπου αυτοαντισώματα δεσμεύουν την ινσουλίνη, προκαλώντας κυμαινόμενη υπογλυκαιμία. Πολλές αναφορές περιπτώσεων (κυρίως από την Ανατολική Ασία) περιγράφουν ασθενείς που αναπτύσσουν σοβαρή υπογλυκαιμία εβδομάδες μετά την έναρξη συμπληρωμάτων ALA, με υψηλούς τίτλους αντισωμάτων ινσουλίνης (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Αυτοί οι ασθενείς συχνά έφεραν αλληλόμορφα HLA-DR4 και ανέρρωσαν μετά τη διακοπή του ALA. Οι υγειονομικές αρχές σημειώνουν αυτή τη σπάνια αλλά σοβαρή αντίδραση: το ALA μπορεί να προκαλέσει αυτοάνοση υπογλυκαιμία ινσουλίνης σε γενετικά προδιάθετα άτομα (www.canada.ca). Επομένως, ασθενείς συγκεκριμένων εθνοτήτων (π.χ. ασιατικής καταγωγής) ή εκείνοι με γνωστές αυτοάνοσες καταστάσεις θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά εάν λαμβάνουν ALA. Οι ασθενείς με διαβήτη ειδικότερα θα πρέπει να προσέχουν για χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ιδιαίτερα εάν λαμβάνουν υπογλυκαιμική θεραπεία. Συνολικά, αυτά τα περιστατικά είναι ασυνήθιστα, αλλά η ευαισθητοποίηση είναι σημαντική.

Η δοσολογία σε κλινικά πλαίσια κυμαίνεται συνήθως από 300 mg έως 1200 mg την ημέρα. Στη διαβητική νευροπάθεια, τα 600 mg/ημέρα είναι κοινά και φαίνονται αποτελεσματικά (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Δοκιμές έχουν διερευνήσει έως και 1800 mg/ημέρα, με κάποιο δοσοεξαρτώμενο όφελος (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Για τη νευροπροστασία, πολλοί ερευνητές προτιμούν 600–1200 mg/ημέρα από του στόματος. Το R-εναντιομερές του ALA (ενεργός μορφή) είναι διαθέσιμο σε ορισμένα συμπληρώματα, αλλά οι περισσότερες κλινικές μελέτες χρησιμοποιούν ρακεμικό ALA. Δεδομένου του μικρού χρόνου ημιζωής του, ορισμένοι ειδικοί διαιρούν τις υψηλότερες δόσεις (π.χ. 600 mg δύο φορές την ημέρα). Δεν υπάρχει καθορισμένη βέλτιστη δοσολογία για το γλαύκωμα, αλλά κατ' αναλογία με δοκιμές νευροπάθειας και νευροπροστασίας, 600–1200 mg ημερησίως φαίνονται λογικά εάν είναι καλώς ανεκτά (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Η μακροχρόνια χρήση πέραν μερικών μηνών δεν έχει μελετηθεί καλά σε ασθενείς με γλαύκωμα.

Συνοπτικά, το προφίλ ασφάλειας του ALA είναι ευνοϊκό. Έχει εγκριθεί στην Ευρώπη για τη διαβητική νευροπάθεια και έχει χρησιμοποιηθεί μακροχρόνια με ελάχιστα προβλήματα (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Εκτός από σπάνια υπογλυκαιμία, δεν είναι γνωστές σοβαρές τοξικότητες. Όπως πάντα, οι ασθενείς με νεφρική ή ηπατική νόσο θα πρέπει να χρησιμοποιούν με προσοχή και να συμβουλεύονται τους γιατρούς τους πριν από θεραπεία με υψηλές δόσεις αντιοξειδωτικών.

Συμπέρασμα

Το άλφα-λιποϊκό οξύ είναι μια πολύπλευρη αντιοξειδωτική ένωση με πολλά υποσχόμενο δυναμικό νευροαγγειακής υποστήριξης στο γλαύκωμα. Προκλινικές μελέτες αποδεικνύουν ότι το ALA μειώνει σημαντικά την οξειδωτική βλάβη του αμφιβληστροειδούς, διατηρεί τα γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς και βελτιώνει τη νευρωνική μεταφορά σε μοντέλα γλαυκώματος (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov). Επίσης αποκαθιστά την ενδοθηλιακή λειτουργία και τη σηματοδότηση του νιτρικού οξειδίου σε διαβητικά μοντέλα (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov), υποδηλώνοντας οφέλη για την αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Η συνέργεια του ALA με άλλα αντιοξειδωτικά (βιταμίνες C/E, DHA) μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τις προστατευτικές του επιδράσεις (www.sciencedirect.com) (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov). Επιπλέον, η αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του ALA στη διαβητική νευροπάθεια και η εμπλοκή του σε οδούς γήρανσης (μέσω Nrf2 και γλουταθειόνης) υποδηλώνουν ευρείς νευροπροστατευτικούς ρόλους (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov).

Ωστόσο, τα κλινικά δεδομένα σε ασθενείς με γλαύκωμα είναι λιγοστά. Περιορισμένες ανθρώπινες δοκιμές που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα που περιέχουν ALA αναφέρουν σταθερή οφθαλμική κατάσταση και καλή ανεκτικότητα (www.sciencedirect.com) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov), αλλά δεν υπάρχουν ακόμη οριστικά στοιχεία που να δείχνουν επιβράδυνση της απώλειας οπτικού πεδίου ή δομική βελτίωση. Δεδομένου του εξαιρετικού προφίλ ασφάλειας (εκτός από σπάνια υπογλυκαιμία σε προδιάθετα άτομα) και της θεωρητικής αιτιολογίας, το ALA θα μπορούσε να εξεταστεί ως συμπληρωματική θεραπεία στο γλαύκωμα. Απαιτούνται μελλοντικές τυχαιοποιημένες δοκιμές για να προσδιοριστεί εάν το ALA επιβραδύνει πραγματικά την εξέλιξη του γλαυκώματος ή ενισχύει τις τυπικές θεραπείες. Μέχρι τότε, οι ασθενείς και οι κλινικοί ιατροί θα πρέπει να σταθμίσουν τα πιθανά αντιοξειδωτικά οφέλη του ALA έναντι των ελάχιστων κινδύνων του, ιδιαίτερα σε εκείνους που διατρέχουν κίνδυνο υπογλυκαιμίας (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) (www.canada.ca).